Stinkende gootsteen of langzaam leeglopend bad? Veel mensen grijpen naar zout omdat het goedkoop is en altijd in huis ligt. Lees dit nu: wat je als snelle oplossing ziet, kan op de lange termijn je leidingen en je portemonnee beschadigen.
Ik merkte het zelf toen ik een ouder huis inspecteerde: bewoners strooiden regelmatig zout als 'ontstopper' — binnen een paar jaar waren metalen delen verzwakt. Dit artikel legt uit wat er echt gebeurt, geeft slimme alternatieven en een stap-voor-stap hack die wél werkt.
Waarom mensen zout in de afvoer doen
Voordat we uitleggen wat er kapot kan gaan, even waarom mensen het doen — het voelt logisch en goedkoop.
- Om nare geurtjes te neutraliseren.
- In de hoop vet en zeepresten los te maken.
- Als snel middel tegen bevroren of langzaam stromend water.
- Sommigen denken dat zout het riool 'schoon' maakt (is meestal niet het geval).
Wat zout echt doet met je buizen
1. Zout versnelt corrosie van metalen leidingen
Zout verhoogt de geleiding van water, en dat maakt elektrochemische processen actiever. Bij koper of verzinkte/ijzeren leidingen leidt dat tot sneller roesten en putcorrosie.
In oude huizen in de Randstad zag ik wisselende vlekken en kleine gaatjes precies daar waar mensen regelmatig zout spoelden — niet toevallig.
2. Rubber en koppelstukken verslijten sneller
Het is niet alleen het metaal: afdichtingen, rubbers en manchetten krijgen te maken met geïnhibeerde slijtage en kunnen bros worden door zoute oplossingen. Dat eindigt vaak in lekken.
3. Plastic leidingen? Minder drama, maar oppassen
PVC wordt niet snel 'opgelost' door zout, maar zoute, hete vloeistoffen kunnen vuil en vet anders neerleggen in bochten.
Dat betekent dat problemen zich op andere plekken ophopen — en dan alsnog een verstopping of geur veroorzaken.
4. Zout mengt zich met vet tot schurende korrels
Vet + zout = een schurend, grit-achtig mengsel. Dit werkt als schuurpapier in bochten en op overgangen van leidingen. Je put op lange termijn weg, stukje bij beetje.
5. Zout kan je riool en waterzuivering belasten
In Nederland is het lozen van huishoudelijk zout in kleine hoeveelheden meestal geen directe ramp, maar veelvuldig en geconcentreerd gebruik kan lokaal de zuiveringsprocessen beïnvloeden. Gemeenten in gebieden met veel gladheidsbestrijding (zoute wegstrooiing) weten hoe snel zout schade kan aanrichten in infrastructuur en natuur.
6. Zout helpt niet echt bij organische verstoppingen
Hun werk: zout corrigeert geen haarkluwen en lost vet niet op zoals bij professionele ontvetters of enzymen. Vaak zie je na een tijdje hetzelfde probleem terugkomen — plus nieuwe schade.
Praktische feiten & snelle tips
- Gebruik geen grof keukenzout als permanente 'ontstopper'.
- Voor metalen leidingen: vermijd frequent spoelen met gezouten water.
- Huis-tuin-en-keuken tricks met zout zijn tijdelijk; doe dat hooguit één keer, niet structureel.
- Controleer oude huizen (bouwjaren 1950–1985) op verzinkte stalen leidingen — die zijn het kwetsbaarst.
Levenshack: een veilige, effectieve ontstoppingsmethode (stap-voor-stap)
Probeer dit eerst voordat je zout gebruikt of de dure loodgieter belt.
- Stap 1: Verwijder zichtbare haren of vuil met een haak (of een eenvoudige ontstopper/carpet snake).
- Stap 2: Giet een kopje zuiveringszout (baksoda) in de afvoer.
- Stap 3: Voeg er een kopje azijn (schoonmaakazijn) aan toe en wacht 10–15 minuten. Het bruist en lost vet los zonder korrelige bijproducten.
- Stap 4: Spoel na met kokend water (let op: bij kunststof leidingen eerst warm water, geen kokend meteen).
- Stap 5: Als het probleem blijft: gebruik een handveer of bel een loodgieter. En koop enzymatische leidingsreinigers bij Gamma, Praxis of Bol.com — beter voor je leidingen dan agressieve chemicaliën.
In mijn praktijk werkt deze methode vaak en veroorzaakt het geen extra corrosie — ideaal voor Nederlandse huishoudens waar hard water en vet zich combineren.
Wanneer wél zout gebruiken?
Er zijn kleine, specifieke toepassingen waar zout logisch is:
- Als ijs/sneeuw op opritten moet worden bestreden (let op milieu-impact).
- Voor sommige tuin- of schoonmaakklusjes buiten de afvoer — maar niet structureel binnen.
Wat je vandaag kunt doen
Loop even je keuken- en badkamerroutine na. Gebruik je regelmatig zout in de afvoer? Stop er vandaag mee en test de baksoda-azijnmethode.
Koop waar nodig een eenvoudige afvoerveer (kost bij Praxis of Gamma vaak minder dan €15) — dat bespaart je toekomstige lekken en een loodgieterrekening die vaak in de honderden gaat lopen.
By the way, als je een waterontharder hebt: controleer het afvoer- en brine-afvoersysteem. Die brine kan lokaal zwakke plekken in verwarmingssystemen en boilers veroorzaken als het niet goed wordt afgevoerd.
Slotwoord
Kort samengevat: zout lijkt goedkoop en snel, maar het is vaak meer schadelijk dan nuttig — vooral voor metalen leidingen en rubberen onderdelen. Gebruik milde, mechanische of enzymatische methodes voor het beste resultaat op lange termijn.
Heb jij ooit schade gehad doordat iemand zout in de afvoer gooide? Vertel je ervaring — ik ben benieuwd naar Nederlandse verhalen (en welke doe-het-zelf truc werkte wél voor jou).
