Veel mensen zweren erbij: tijdens volle maan slaap je slechter. Misschien herkent u het gevoel van onrustige nachten na een heldere avondwandeling langs de Amstel of een festivalcamping op Lowlands. Is dat bijgeloof of blijkt er een biologische reden te zijn?
Waar komt het idee vandaan?
Het beeld is oud: boeren plannen activiteiten op maanfase, nachtwakers letten op maanlicht, en in folklore heeft de maan al eeuwen invloed op gedrag. In moderne steden als Amsterdam of Rotterdam speelt kunstlicht een grote rol, maar de overtuiging leeft voort — ook bij veel Nederlanders.
Wat zegt onderzoek?
Het korte antwoord: gemengd. Er zijn verschillende studies met tegengestelde uitkomsten.
- Een bekende studie (2013) vond dat proefpersonen gemiddeld minder en minder diep sliepen rond volle maan, met verlaagde melatonineniveaus.
- Latere, grotere onderzoeken konden dat effect niet altijd reproduceren. Sommige datasets tonen een klein statistisch verschil, andere niet.
- Belangrijk detail: studies gebruiken vaak verschillende methoden — polysomnografie, actigrafie, zelfrapportage — en dat beïnvloedt resultaten.
Mogelijke verklaringen
Waarom zouden sommige mensen toch slechter slapen bij volle maan? De wetenschap wijst op twee hoofdtypen oorzaken.
- Directe fysiologische invloed: maanlicht zou de productie van melatonine kunnen verstoren. Maar de hoeveelheid licht van de maan is klein: een volle maan geeft ongeveer 0,05–0,3 lux, terwijl een woonkamerlamp tientallen tot honderden lux levert.
- Psychologische en culturele factoren: verwachting werkt mee. Als u gelooft dat de maan uw nachtrust verstoort, bent u gevoeliger voor kleine slaapverstoringen. Ook sociale routines — meer avondactiviteit tijdens heldere nachten — spelen mee.
Praktische tips om beter te slapen tijdens volle maan
Of de maan nu een effect heeft of niet, u kunt concrete stappen zetten om uw nachtrust te beschermen.
- Investeer in goede verduisteringsgordijnen — in Nederland verkrijgbaar bij lokale winkels zoals Gamma of online. Zelfs in stadscentra helpt dit om straatlicht én maanschemer tegen te houden.
- Overweeg een slaapmasker als u kampeert op Texel of naar een buitenfestival gaat; het is minder afhankelijk van externe omstandigheden dan gordijnen.
- Beperk blauw licht in de twee uur voor het slapengaan: schakel uw telefoon op nachtmodus of gebruik een Philips-lamp met warm lichtinstelling.
- Houd een slaapdagboek bij: noteer wanneer u slecht slaapt en of dat samenvalt met de maancyclus. U zult snel zien of er echt een patroon is.
- Als u structureel moeite heeft met slapen: raadpleeg uw huisarts. Soms is er meer aan de hand dan alleen de maan.
Persoonlijke noot
Ik heb zelf nachten gehad waarop ik de maan zag en me wakker bleef tellen — en nachten waarop een volle maan me geen moer kon schelen. Na jaren werken met slaaponderzoekers en honderden gesprekken met lezers denk ik dat de maan vooral een trigger is voor wie al gevoelig is. De echte winst zit in praktische maatregelen en het doorbreken van de verwachting dat één volle maan een slechte nacht betekent.
Wilt u het zelf proberen? Houd uw slaap een maand bij, noteer maanfase en omstandigheden (camping, stadscentrum, open veld) en deel uw bevindingen hieronder. U zou verbaasd kunnen zijn over wat u leert.
